Deze blog is onderdeel van een blogreeks. Klik hier om de 1e blog te lezen uit deze reeks >>>
Leonardo da Vinci: Scheiding van het hart en hersenen
Sinds Leonardo da Vinci zijn we het hart en de hersenen apart van elkaar gaan zien. Hij bracht als eerste de zenuwen in kaart, die de hersenen met de organen in ons lichaam verbinden. Hierdoor waren wetenschappers er lang van overtuigd dat de hersenen hét leidinggevende orgaan zijn en alle lichaamsfuncties aansturen, en werd het hart buiten beschouwing gelaten.1
Wanneer we het hart van de hersenen scheiden ontstaat er een beperkt beeld van onze mogelijkheden. Hoe meer we echter ontdekken over de manieren waarop het hart en de hersenen als één enkel netwerk kunnen samenwerken om het lichaam te reguleren, hoe duidelijker het wordt dat we het beste functioneren als het hart en het brein op één lijn zit- ten. Op het moment dat we leren hoe we hart en brein kunnen laten samenwerken, krijgen we de sleutel in handen om onze grootste superkrachten aan te spreken!
Hartintelligentie
Heb je ooit voor moeilijke keuzes gestaan? Voor keuzes waarop niet één juist antwoord te bedenken was? Mocht je ooit voor zo’n beslissing hebben gestaan, dan heb je waarschijnlijk ontdekt dat iedere vriend(in) die je om raad vraagt, vaak het beste met je voor heeft, maar een eigen kijk heeft op het pad dat je zou ‘moeten’ bewandelen. Vervolgens zit je met talloze meningen van anderen, wat het kiezen alleen maar moeilijker maakt. Misschien werd er door je ouders geadviseerd om een lijstje te maken met daarop de voor- en nadelen. Helaas blijkt het lijstje meestal alleen maar het antwoord te bevestigen dat je wilt horen, het makkelijkste antwoord en niet het best mogelijke antwoord.
RESET-moment: Keuzestress
Wat levert jou op dit moment enorm veel keuzestress op?
Hier zullen we later mee aan de slag gaan. Noteer het op een blaadje of type het in je notities op je telefoon.
Denk je vanuit je hoofd of vanuit het hart?
Veel mensen leren om uitsluitend vanuit de hersenen te denken. Op sommige momenten is het noodzakelijk om de zaken te beredeneren met logisch verstand, bijvoorbeeld als je een huis gaat bouwen of een rekensom probeert op te lossen. Maar niet als het gaat om ingrijpende levensvragen. Op het moment dat je levensvragen beantwoordt vanuit het hoofd, beperk je jezelf. Het brein is namelijk een product van het verleden, waardoor je de keuzemogelijkheden dus filtert door de bril van het verleden.
Het hart weet juist wat het beste voor je is, in het moment zelf. Het bekijkt de keuzemogelijkheden niet door de bril van het verleden. Het weegt de voor- en nadelen niet tegen elkaar af, maar weet wat op dit moment voor jou als waarheid geldt. Het is prima om problemen vanuit het hoofd op te lossen, maar levensvragen kunnen vaak beter worden beantwoord aan de hand van verschillende denkwijzen. Soms vanuit het hart en soms vanuit het hoofd. Later in dit deel lees je hoe je op ieder moment toegang kunt krijgen tot de hartintelligentie, maar eerst lees je meer over de rol van het hart met betrekking tot de eerste indruk.
‘Het is onmogelijk’, zei trots.
‘Het is riskant’, zei ervaring.
‘Het is zinloos’, zei het verstand.
‘Geef het een kans’, fluisterde het hart.
– William Arthur Ward
De eerste indruk
Heb je weleens ervaren dat je je bij een persoon al gelijk veilig en op je gemak voelt, zonder erover na te denken? Of juist het tegenovergestelde? Deze indrukken kreeg je waarschijnlijk van een onverwachtse bron: het hart. In een split second vormen we een mening over iemand die we tegenkomen. Wanneer we dit vanuit evolutionair perspectief bekijken, verzekeren we onszelf zo op een natuurlijke manier van onze veiligheid.
Onze voorouders konden niet eerst een paar uur de tijd nemen om rustig kennis te maken met de mensen die ze op hun reis naar een prettige leefomgeving tegenkwamen. Ze gingen niet eerst gezellig theedrinken met een speer dreigend in hun handen om gezamenlijke interesses, hobby’s en levensverhalen uit te wisselen. Ze moesten in een mum van tijd weten of het veilig of onveilig was om tijd te krijgen om te handelen. Om te beslissen of ze moesten vechten of vluchten of dat ze met elkaar konden samenwerken.
Vergeleken met nu zijn er nogal wat dingen veranderd, maar we beschikken nog steeds over deze eigenschap. Als we iemand voor het eerst ontmoeten, moeten we nog altijd weten of we veilig zijn en of we de persoon tegenover ons kunnen vertrouwen. Van mogelijke samenwerkingen met partners in de zakenwereld tot vriendschappen en intieme relaties. Eerst werd er gedacht dat het een functie van de hersenen was om de eerste indruk te ver- werken, maar nieuw onderzoek bewijst dat de eerste indruk niet alleen door de hersenen tot stand komt. Het hart speelt hierbij een belangrijke rol.
HeartMath institute
Het HeartMath institute is voorloper op dit onderzoeksgebied. Het instituut legt zich vol- ledig toe op onderzoek naar het hart. Een samenvatting van de onderzoeken naar intuïtie geeft goed weer welke rol ons hart speelt bij het nemen van beslissingen:
‘De kern van dit vermogen (intuïtie) is het menselijk hart. Het bezit een intelligentie met een verfijndheid en grootte die we steeds beter leren begrijpen en kennen. Inmiddels weten we dat we deze intelligentie kunnen ontwikkelen, zodat we er veel aan kunnen hebben.’2
Kortom, door de harthersenen in te zetten in het dagelijks leven, neem je geen beslissingen meer vanuit het hoofd door de filters vanuit het verleden, maar kun je in een split second knopen doorhakken voor je veiligheid en welzijn. Het blijkt zelfs dat we in slechts een tiende van een seconde al een oordeel vellen over iemand die we voor het eerst ontmoeten.3
Andere onderzoeken hebben aangetoond dat de eerste indruk veelal klopt. Maar omdat we cultureel geprogrammeerd zijn om de intuïtie te negeren en het huisje-boompje-beest- je-script van de maatschappij te volgen, gaan we hier vaak aan voorbij. Vooral bij het door- hakken van belangrijke levensknopen.
Intuïtie of instinct?
Voordat ik op reis ging naar Nieuw-Zeeland had ik een sterk gevoel: daar moet ik heen. Ik kon dit niet logisch beredeneren met mijn verstand, maar alles in mij zei dat ik daar heen moest gaan. Toen ik uiteindelijk besloot een enkel ticket te kopen, bleek dit de beste keuze ooit te zijn.
Intuïtie wordt vaak verward met instinct. Instincten zijn echter iets anders en komen voort uit ons onderbewustzijn om de kans op overleven te vergroten. Zoals de momenten waarop je je onveilig voelt wanneer je alleen door een donker steegje loopt midden in de nacht. Of een baby die begint te huilen nadat hij ergens wordt achtergelaten en zijn moeder uit het zicht verdwijnt. Instinct is geprogrammeerd in ons onderbewustzijn, door de verzamelingen van ervaringen uit de generaties die vóór je leefden. Intuïtie is juist een inschatting in het moment, die gebruikmaakt van persoonlijke ervaringen uit het verleden, de zintuigen én het boerenverstand.
‘Intuïtie is kijken met de ziel.’ – Dean Kootz
Intuïtie begint in het hart
Intuïtie begint – je raadt het al – in ons hart, in de harthersenen. Soms zijn er echter momenten dat intuïtie en instinct elkaar tegenspreken. Bijvoorbeeld als je in een steegje loopt kun je vanuit je hart voelen dat het op dat moment het beste voor je is, terwijl je instincten vertellen dat het gelijkstaat aan gevaar en dat je op ieder moment beroofd, verkracht of vermoord kunt worden. Waar moet je dan naar luisteren? Laten we hiervoor kijken waar intuïtie ontstaat, zodat je intuïtie en instinct van elkaar kunt onderscheiden.
Chante ishta
De indianen noemen intuïtie ook wel chante ishta. Daarvan bestaat geen letterlijke vertaling maar het komt ongeveer neer op het ene oog van het hart. Het is de informatie die voortkomt uit de harthersenen, de kennis die ontstaat in de 40.000 hersenachtige cellen die samenwerken. De hersenachtige cellen voelen het huidige moment aan en kunnen ons informeren over onze omgeving. Vervolgens kan het brein de boodschap van het hart op- merken en hierop reageren, maar dit hoeft het brein niet per se te doen. Vooral als er veel ruis op de lijn is, zal het moeilijk zijn om het fluisteren van het hart te verstaan.
Intuïtie kan je oefenen
Gelukkig kun je oefenen om naar het hart te luisteren, uiteindelijk is alles een vaardigheid. Hoe meer je oefent, hoe minder de instincten zich gaan mengen vanuit de hersenen. En hoe minder je de informatie begint te filteren door de emotionele bril van het verleden. De hartwijsheid is enorm waardevol. Een kleine disclaimer is dat het hart niets weet van regels rondom sociaal gedrag en wetten van de overheid. Het weet niet wat ‘goed’ en ‘fout’ is binnen onze cultuur, maatschappij en de politiek. Het weet alleen wat voor jou op dit moment het beste is. Het kan je helpen als er niemand is tot wie je je kunt wenden wanneer je voor een moeilijke keuze staat en geeft je een ongefilterd beeld van je huidige situatie.
Spontane intuïtie
Het gevoel van weten om naar Nieuw-Zeeland te gaan kwam spontaan in mij op, dit wordt ook wel spontane intuïtie genoemd. Als je maar blijft wachten tot de mist opklaart en je een ingeving krijgt wat de beste keuze is die je op dat moment kunt maken, wanneer je je relatie moet beëindigen of welke baan je moet kiezen, kun je wachten totdat je een ons weegt. Spontane intuïtie – de naam zegt het al – komt simpelweg spontaan op. Maar kun je je intuïtie bewust op ieder moment oproepen?
Bewuste intuïtie
Het antwoord hierop is: JA! Net zoals je je radio afstemt op een bepaalde frequentie zodat je je favoriete radiostation kunt beluisteren, kan dat ook met je hart. Daarbij is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je hart en brein gaan samenwerken, ook wel hartcoherentie genoemd. Op deze manier kun je intuïtie opwekken. Dit is mogelijk op ieder moment, de hartintelligentie is er altijd. Alle antwoorden zijn er al. Je kunt het gebruiken voor het inplannen van je agenda tot het maken van belangrijke keuzes.
Hoe je dit doet, ontdek je in de volgende blog (beschikbaar vanaf 20-11-21) >>>
Literatuur
- Gross, C. G. (1997). Leonardo da Vinci on the Brain and Eye. The Neuroscientist, 3(5), 347–355. https://doi.org/10.1177/107385849700300516
- McCraty, R., Atkinson, M., & Bradley, R. T. (2004). Electrophysiological Evidence of Intuition: Part 1. The Surprising Role of the Heart. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 10(1), 133–143. https://doi.org/10.1089/107555304322849057
- Boutin, C. (2006, 22 augustus). Snap judgments decide a face’s character, psychologist finds. Princeton University. https://www.princeton.edu/news/2006/08/22/snap-judgments-decide-faces-character-psychologist-finds?section=topstories
Deze blog is onderdeel van een blogreeks. Klik hier om de 1e blog te lezen uit deze reeks >>>
